Zawiercie

Zawiercie jest 50-tysięcznym miastem przemysłowym, specjalizującym się w przemyśle ciężkim, szklarskim i odlewniczym, a takze bogate w złoża mineralne cynku, ołowiu i srebra. Geograficznie miast6o należy do Wyzyny Krakowsko-Częstochowskiej, a administracyjnie do województwa śląskiego. Przez Zawiercie przepływa rzeka Warta w swoim początkowym biegu.

Historia

Początkiem miasta Zawiercie była jedna z dzisiejszych dzielnic o nazwie Kromołów. Taka wieś istniała już w XII wieku. Rozwój wioski nastąpił kilka wieków później, kiedy w jej okolicach poprowadzono szlak handlowy. W 1431 roku dokumenty wspominają już o Zawierciu, co oznacza rozwój wsi i połączenie obu brzegów Warty jedną osadą. Mniej więcej w tym samym okresie nastąpił na tych terenach rozwój hutnictwa żelaza, a kuźnice stanowiły podstawę utrzymania mieszkańców i podstawę dalszego rozwoju. Do XIX wieku miejscowość przechodziła od jednego właściciela do drugiego, właściwie podzielona na dwie osady – Zawiercie Duże, stanowiące samodzielną miejscowość, oraz Zawiercie Małe przynależące do Kromołowa. To właśnie Kromołów rozwijał się najszybciej, przyjmując w połowie XIX wieku wielu sukienników i przyczyniając się do rozkwitu tego przemysłu. W połowie XIX wieku zbudowano bite drogi oraz linię kolejową. Podczas, gdy w Kromołowie rozwijał się przemysł włókienniczy w Zawierciu powstawały zakłady metalowe, a w 1901 roku huta Zawiercie. Prawa miejskie Zawiercie nabyło 1 lipca 1915 r. łącząc jednocześnie wszystkie osady w jedno miasto podzielone na dzielnice. Szczególnie intensywny rozwój nastąpił po II wojnie światowej, poczynając od 1945 roku, kiedy to powstały już pierwsze duże zakłady. Do dziś Zawiercie funkcjonuje jako miasto przemysłowe.

Zabytki sakralne

Najstarszymi zabytkami w Zawierciu są XVI-wieczne kościoły. Rzymskokatolicki kościół parafialny Świętego Mikołaja, znajdujący się w dzielnicy Zawiercia – Kromołowie uważany jest za najstarszą katolicką świątynię w mieście. Kościół wybudowano w stylu gotyckim, w systemie jednonawowym. Wewnątrz znajduje się wiele cennych elementów, w tym kamienna chrzcielnica, kropielnica, dzwon z 1508 roku oraz kilka innych detali zabytkowych. Również z XVI wieku pochodzi kościół Świętej Trójcy i Świętego Floriana w Zawierciu- Skarżycach. Jego charakterystyczną cechą są trzy okrągłe kaplice dobudowane kilkanaście lat po właściwym kościele oraz wieża z podwójnych dachem. Świątynia została uznana za ośrodek kultu maryjnego. Poza dwoma najważniejszymi kościołami na uwagę zasługują również cmentarze. Z XVIII wieku pochodzi cmentarz żydowski, zajmujący powierzchnię 0,5 hektara, a na niej około 920 zabytkowych nagrobków nawet z XVIII wieku oraz dom pogrzebowy. Nieco młodszy, bo z początków XX wieku jest drugi cmentarz żydowski, zawierający około 200 grobów. A religią żydowską związana jest też synagoga przy ul. Marszałkowskiej, która została wybudowana w 1880 roku. Z nowszych zabytków sakralnych warto wspomnieć bazylikowy kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, wybudowany w stylu neogotyckim, na planie krzyża łacińskiego na początku XX wieku.

Zabytki świeckie

Do najważniejszych zabytków świeckich można zaliczyć Pałacyk Stanisława Szymanowskiego, dyrektora TAZ, czyli Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie - zakładów bawełnianych działających od połowy XIX w. Pałacyk wybudowano z cegły na kamiennym cokole i otoczono angielskim parkiem, w którym stworzono szereg ozdobno-użytkowych stawów. Dziś pałacyk jest siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej i kilku innych instytucji. Znacznie cenniejsze jest należące do TAZ osiedle robotnicze. Budynki powstały w XIX wieku, a było to pierwsze w pełni zorganizowane osiedle w Zawierciu o zabudowie wielorodzinnej. Na terenie osiedla znalazło się kilkadziesiąt domów mieszkalnych, szpital, szkoła, łaźnia i pralnia, piekarnia, dom lekarski, dom ludowy oraz resursa. W obrębie osiedla znalazł się również kościół. W obrębie miasta można tez znaleźć dwór znajdujący się w Zawierciu-Bzowie, pochodzący z połowy XIX wieku, oraz zabytkowy budynek gimnazjum. Z wciąż działających obiektów XIX-wiecznych do dziś zachowała się huta szkła, w której nadal tworzy się arcydzieła kryształowe.

Informacje ogólne

Powierzchnia 85,25 km²
Ludność 51,7 tys.
Gęstość 612,0 os./km²
Prawa miejske 1915

			Lovetotravel Kontakt

Ważne: nasze strony wykorzystują pliki cookies